نکاتی در مورد نهج البلاغه ( برادر قرآن) به مناسبت ولادت حضرت علی (ع)

 

نهج‌البلاغه کتابی شامل خطبه‌ها، نامه‌ها و جملات کوتاه حکیمانه امام علی(ع( است، که به عقیده برخی پس از قرآن کریم و احادیث نبوی، مهم‌ترین منبع شناخت اسلام و ارزش‌های دینی است سید رضی که به عنوان یکی از عالمان بزرگ شیعی معرفی شده در اواخر قرن چهارم هجری این مجموعه را جمع آوری کرده است. او درخواست دوستانش را برای جمع آوری مجموعه سخنان فصیح و بلیغ امیر‌المومنین، مهم‌ترین انگیزه خود برای تالیف این کتاب عنوان کرده است.

معیار انتخاب سخنان امام علی(ع) در این کتاب فصاحت و بلاغت عنوان شده است. به همین دلیل کتاب نهج‌البلاغه، به معنای «راه و طریق آشکار بلاغت» نامیده‌ شده است  شیخ محمد عبده، یکی از علمای اهل سنت مصر معتقد است که «نهج‌البلاغه» بهترین توصیف و عنوان برای این کتاب است.

برخی عنوان کرده‌اند منبع سید رضی برای گردآوری سخنان حضرت علی(ع) بسیار غنی و گسترده بوده؛ چرا که او برای جمع‌آوری این کتاب از دو کتابخانه بزرگ بغداد بهره برده است. یکی از آنها کتابخانه ۸۰ هزار جلدی برادرش سید مرتضی بوده و دیگری نیز کتابخانه ۱۰ هزار جلدی «بیت الحکمه» وزیر بهاءالدوله ابن‌بویه دیلمی بوده است. برخی نقل کرده‌اند که سید رضی در شش جلد، نهج البلاغه را جمع‌آوری کرده‌ بود.

در مورد اهمیت و ارزش ادبی و بلاغت نهج‌البلاغه سخنان متعددی از اندیشمندان زبان عربی نقل شده است برخی یکی از دلایل ماندگاری این کتاب را فصاحت و بلاغت موجود در این کتاب دانسته‌اند. ابن ابی الحدید عالم اهل سنت قرن هفتم هجری و شارح نهج‌البلاغه در ذیل شرح خطبه ۱۰۸ امام علی(ع) عنوان کرده است، یک سطر از نهج‌البلاغه با ۱۰۰۰ سطر و حتی بیشتر از سخنان ابن نباته، خطیب معروف قرن چهارم قمری، برابر است. او حتی در جای دیگر با شماتت کسانی که کلام امام علی(ع)را با ابن نباته مقایسه می‌کنند، کلام و اشعار ابن نباته را در مقابل نهج‌البلاغه مانند شعر شاگرد در مقابل استاد و شعر عالی در مقابل اعلی می‌داند.